Fransız Yazar Michel Butor gerçek ile roman arasında ki karmaşık ilişki de okura da önemli bir yer verir. “ Romancı betiğini, yaşamının bu temel yapımını, yayınlıyorsa, onu gerekli sonuca götürme yolunda okursuz edemediği, kuruluşunun ortağı olarak, gelişmesini, varlığını sürdürmesini sağlayan besin olarak, kişi, us ve bakış olarak okura gereksinme duyduğu içindir. Etken bir varlıktır okur, ‘sayfa üzerinde toplanmış belirtkenlerden yola, elindeki gerecin, yani belleğinin yardımıyla, yeniden bir görüntü ya da bir serüven kurar’ başka bir deyişle, her okur yeniden yaratır romancının betiğini”
Her kitap herkes anlasın diye yazılmamıştır kuşkusuz, her okur da her yazılanı anlayamaz. İyi bir okur olmak eğitim ve çaba sonucunda gerçekleştirilir. Sanatsal bir değer taşımayan romanlara alışkın birine, özgün bir roman kapılarını kolay kolay açmaz. Şiir daha da özel bir uğraş gerektirir, tadına varmak için. “Okumayı öğrenmek, sanatların en gücüdür” der, Alman ozanı Goethe yaşamının seksen yılını bu işe vermesine rağmen kendinden hoşnut değildir.
Yazınsal bir metinle bilimsel bir metin, normal bir Roman’la, daha karmaşık olan bir roman, bir öyküyle bir şiir, aynı biçimde okunamaz. Bu yapıtların hangi amaçla yazıldığı kadar, kişilerin hangi amaçla okuduğu da önemlidir. Niçin okuruz? Dinlenmek, öğrenmek, avunmak, haz duymak, haber almak, çoğalmak bunlardan bir kaçıdır. Tüm bu nedenler okumayı ayrı yönlendirir. Keyifle okumak başkadır, okuduğunu anlamak için araştırmak farklı metinlere başvurmak zihnini geliştirmek başkadır.
“Kitap vardır, ancak tadına bakılmak içindir; kitap vardır yutulmak, kitap da vardır çiğnenmek özümlenmek içindir; başka deyimle kimi kitapların insan ancak birkaç bölümüne göz atmalı, kimisini baştan sona şöyle bir okuyup geçmeli, pek azını da her ayrıntının üzerinde titizlikle durarak adamakıllı okumalı” der Bacon. Kendimize sormamız gereken okur muyuz? Ne kadar okuruz?
Nurten Yurt
0 yorum :